Αυτή η ενότητα θα επικεντρωθεί στη διαδικασία σχεδιασμού ενός εκπαιδευτικού Δωματίου Απόδρασης από το μηδέν.
Ακολουθώντας τη σταδιακή διαδικασία που προτείνεται από τη Διεπιστημονική Μεθοδολογία των Arnab και Clarke, η εισαγωγή των συμμετεχόντων χωρίζεται σε πέντε τομείς τους οποίους θα πρέπει οι εκπαιδευτικοί να λάβουν υπόψη ξεκινώντας να σχεδιάζουν το εκπαιδευτικό δωμάτιο απόδρασής τους.
1. Τύπος Χρήστη: Διεξάγεται αξιολόγηση των αναγκών του χρήστη για να καθοριστούν τα δημογραφικά στοιχεία του παίκτη και οι εκπαιδευτικές του ανάγκες.
2. Χρόνος: Η διάρκεια της εμπειρίας. Μπορεί να είναι σύντομη εμπειρία 15 λεπτών ή να διαρκεί για πολλές μέρες.
3. Δυσκολία: Είναι σημαντικό να αναλογιστείτε ποιος είναι ο χρήστης στον οποίο στοχεύετε, προκειμένου να διαβαθμίσετε/διαχειριστείτε το επίπεδο δυσκολίας των γρίφων σύμφωνα με το εκπαιδευτικό και/η επαγγελματικό επίπεδο των παικτών όπως είναι οι σπουδαστές, οι προπτυχιακοί φοιτητές, οι μεταπτυχιακοί φοιτητές, οι διδακτορικοί φοιτητές και το προσωπικό.
4. Μέθοδος: Επιλέξτε τη μέθοδο εμπειρίας όπως: η βασισμένη στη συνεργασία όπου οι παίκτες πρέπει να συνεργαστούν για να επιλύσουν/δραπετεύσουν έναντι στη βασισμένη στον ανταγωνισμό όπου οι παίκτες ανταγωνίζονται για το ποιος θα είναι ο πρώτος που θα πετύχεις του στόχους.
5. Κλίμακα: Επιλέξτε τον αριθμό των συμμετεχόντων για τον οποίο θα σχεδιαστεί το παιχνίδι.
Στο Μάθημα 2 επεξηγήσαμε τον πρώτο τομέα – Τύπος χρήστη
Στο Μάθημα 3 συνεχίσαμε με την επεξήγηση του τομέα 2 – Χρόνος και 3 – Δυσκολία
Στο Μάθημα 4 θα εξηγήσουμε τον τομέα 4 – Τρόπος
Τρόπος: Παραλλαγές Δωματίων Απόδρασης
Έγιναν κάποιες προσπάθειες για την παραλλαγή της εμπειρίας του Δωματίου Απόδρασης.
Ανταγωνιστικά Δωμάτια Απόδρασης
Η ομαδική εργασία είναι το επίκεντρο των Δωματίων Απόδρασης: ωστόσο, υπάρχουν δωμάτια που αξιοποιούν την ανταγωνιστική φύση του παίκτη. Κάποιες εγκαταστάσεις δίνουν τη δυνατότητα στους παίκτες να ανταγωνιστούν σε πανομοιότυπα δωμάτια, με τον νικητή να δραπετεύει πρώτος.
Άλλες αντιπαραθέτουν τους παίκτες σε εντελώς διαφορετικά δωμάτια.
Εντούτοις, σε αυτό το πνεύμα ανταγωνισμού, θα πρέπει να στηριχθούν στα μέλη της ομάδας τους, καθώς θα υπάρχουν κάποιες δραστηριότητες που δεν θα μπορούν όλοι να φέρουν εις πέρας. Μια άλλη οπτική, δίνει έμφαση στην ομαδική εργασία και στη συνεργασία παρά στον ανταγωνισμό. Επιπρόσθετα, η αποτυχία (ένα ουσιαστικό χαρακτηριστικό της ανταγωνιστικότητας) είναι μια πιθανότητα που μπορεί και πρέπει να συμβεί ως μάθημα.
Δωμάτια Απόδρασης βασισμένα στη Βαθμολογία
Μια εγκατάσταση μπορεί να προσαρτήσει βαθμολογία σε ένα δωμάτιο απόδρασης, με την κατανομή πόντων να εξαρτάται από τα καθήκοντα, το χρόνο και τις ποινές. Για παράδειγμα, ένα δωμάτιο μπορεί να αφαιρέσει πόντους όταν ζητάει κανείς ενδείξεις ή ένα δωμάτιο μπορεί να δώσει επιπλέον πόντους με το ξεκλείδωμα κάποιων πρόσθετων μυστικών μέσω στο δωμάτια που δεν αποτελούν μέρος του βασικού μονοπατιού των γρίφων.
Δωμάτια Απόδρασης Μεγάλης Κλίμακας
Πολλές ομάδες παίζουν μαζί στο ίδιο δωμάτιο (ή δωμάτια) την ίδια στιγμή μέσα στο προκαθορισμένο χρονικό πλαίσιο. Αν και οι ομάδες είναι ανεξάρτητες μεταξύ τους, υπάρχει ένα μικρό δείγμα ανταγωνισμού κατά το οποίο προσπαθούν να επιλύσουν την πρόκληση στο λιγότερο δυνατό χρόνο.
Ορίζοντας τις δυο διδακτικές στρατηγικές – Συνεργασία και Ανταγωνισμός
Η συνεργατική τάξη
Οι μαθητές συνήθως χωρίζονται σε μικρότερες ομάδες και ενθαρρύνονται να συνεργαστούν ώστε ενισχύσουν τόσο τη ατομική όσο και την ομαδική μάθηση. Οι δραστηριότητες μπορούν να περιλαμβάνουν παιδιά να διαβάζουν την εργασία τους δυνατά το ένα στο άλλο, να σχολιάζουν και να διορθώνουν τις εκθέσεις το ένα με του άλλου, να χρησιμοποιούν κάρτες διδασκαλίας για να βοηθούν το ένα το άλλο στην ορθογραφία λέξεων ή στην προπαίδεια και να συνεργάζονται για μεγαλύτερες εργασίες όπως είναι ένα πείραμα στη φυσική, μια παρουσίαση στην ιστορία ή μια ανάλυση ενός κοινωνικού προβλήματος.
| Πλεονεκτήματα | Μειονεκτήματα |
| Τα παιδιά μαθαίνουν σημαντικές συνεργατικές κοινωνικές δεξιότητες που θα χρειαστούν αργότερα στην επαγγελματική τους ζωή | Μπορεί να είναι δύσκολο για έναν καθηγητή να αξιολογήσει με ακρίβεια την εξέλιξη των ανεξάρτητων μαθητών |
| Οι μαθητές μπορούν στην ουσία να μάθουν καλύτερα όταν βοηθούν άλλους μαθητές | Οι μαθητές ίσως να μην έχουν κίνητρο να επιτύχουν αν γνωρίζουν ότι οι συμμαθητές τους θα κάνουν όλη τη δουλειά σε μια εργασία |
| Τα παιδιά που ίσως έμεναν πίσω σε ένα πιο ανταγωνιστικό περιβάλλον μπορούν να ακολουθήσουν τους συμμαθητές τους | Οι μαθητές ίσως απογοητευτούν όταν οι ατομικές τους προσπάθειες δεν αναγνωρίζονται |
Η ανταγωνιστική τάξη
Αποκαλούμενη κάποιες φορές και ατομική μάθηση, η ανταγωνιστική τάξη είναι ο πιο παραδοσιακός τρόπος εκμάθησης. Οι μαθητές μελετούν μόνοι τους και ολοκληρώνουν τις εργασίες τους ενώ προσπαθούν να μάθουν το περιεχόμενο που παρουσιάζεται. Τεστ και διαγωνίσματα υποδεικνύουν την εξέλιξη του κάθε μαθητή και βαθμοί ή ποσοστά δίνονται για εργασίες και τεστ. Σε τέτοιου είδους περιβάλλον, οι μαθητές πιθανώς να γίνουν ανταγωνιστικοί ο ένας με τον άλλον για καλύτερους βαθμούς και την αναγνώριση από εσάς.
| Πλεονεκτήματα | Μειονεκτήματα |
| Τα παιδιά αντιμετωπίζουν την πρόκληση του ανταγωνισμού, όπως στον πραγματικό κόσμο | Κάποιοι μαθητές ίσως απογοητευτούν ή νιώσουν αδιαφορία αν μείνουν πολύ πίσω σε σχέση με τους συμμαθητές τους |
| Οι μαθητές ενθαρρύνονται να βάζουν τα δυνατά τους | Οι απόκτηση καλών βαθμών και αποδοχής από τον καθηγητή ίσως θεωρηθούν σημαντικότερα από την ίδια τη μάθηση |
| Η ανεξάρτητη σκέψη και προσπάθεια ενθαρρύνονται και ανταμείβονται | Δεν δίνεται βαρύτητα στο να τα πηγαίνει καλά ο ένας με τον άλλον |
| Τα παιδιά μπορούν να δουλεύουν σε ομάδες αλλά να ανταγωνίζονται άλλες ομάδες |
Υπάρχει μέση λύση;
Όπως και στη ζωή, έτσι και στη διδασκαλία τίποτα δεν είναι εντελώς μαύρο η άσπρο. Δεδομένου ότι οι ανταγωνιστικές και συνεργατικές διδακτικές στρατηγικές έχουν τα δικά τους ξεχωριστά πλεονεκτήματα, και οι δύο μπορούν να συμπεριληφθούν σε μια τάξη.
Καθώς οι ομάδες που ανταγωνίζονται μεταξύ τους θα δημιουργήσουν τα δωμάτια απόδρασης, ένα βασικό στοιχείο σε αυτή την ευκαιρία μάθησης είναι ο συνδυασμός της ανταγωνιστικότητας και της συνεργασίας. «Ανάμεσα στα πλεονεκτήματα της ανταγωνιστικής προσέγγισης που μπορούμε να παραθέσουμε: διαδραστικότητα, ομαδική εργασία, ενεργή συμμετοχή, πρόκληση έναντι καθηκόντων και κίνητρο ώστε οι μαθητές να διερευνήσουν τα δικά τους θέματα». (Burguillo, 2010, σ. 12). Αυτά το ωφέλιμα πλεονεκτήματα συναντώνται συχνά στον κόσμο του παιχνιδιού, καθώς σχηματίζουν ένα βασικό κίνητρο μέσα στα περισσότερα παιχνίδια. Η έρευνα των Cagiltay κ.α. (2015) υποστηρίζει κάτι τέτοιο καθώς βρέθηκε ότι «η εισαγωγή του στοιχείου του ανταγωνισμού σε ένα παιχνιδοκεντρικό μαθησιακό περιβάλλον, βελτιώνει τα μαθησιακά αποτελέσματα και το κίνητρο των συμμετεχόντων. Επομένως, οι σχεδιαστές των παιχνιδιών θα πρέπει να εισάγουν το στοιχείο ‘ανταγωνισμός’ στα παιχνίδια που δημιουργούν για να διευκολύνουν τη μάθηση» (σ. 40). Υπάρχουν επίσης πολλά οφέλη στην ενθάρρυνση της ανάπτυξης της συνεργασίας καθώς τα οφέλη περιλαμβάνουν «την υποστήριξη των συνεργατών και την ενίσχυση βοηθητικών συμπεριφορών. Αυτές οι πρακτικές βοήθησαν επίσης πολλούς μαθητές να ξεπεράσουν τη συστολή τους και οδήγησαν στην ενίσχυση της συμμετοχής» (Ciampa, 2014, σ. 93).
Πως να Εξισορροπήσετε την Ανταγωνιστική και Συνεργατική Μάθηση
Έχουν ακουστεί πολλά σχετικά με τη συνεργατική μάθηση τα τελευταία χρόνια, σχεδόν όμως εις βάρος μιας άλλης, εξίσου σημαντικής έννοιας: τον ανταγωνισμό. Θεωρούμε πως οι μαθητές του σήμερα πρέπει να προσανατολίζονται στην εξυπηρέτηση, να είναι συνεργάσιμοι, ταπεινοί και λιγότερο ατομιστές στις μαθησιακές τους επιδιώξεις. Ωστόσο, ομιλούμε σαν να υπονοείται ότι η συνεργασία και ο ανταγωνισμός δεν μπορούν να συνυπάρχουν, ενώ μπορούν.
Κάποιοι ίσως θεωρήσουν ότι ο ανταγωνισμός βλάπτει τη μάθηση. Για την ακρίβεια, ο Alfie Kohn το δήλωνε για χρόνια: «Ο ένας μετά τον άλλον, οι ερευνητές σε ολόκληρη τη χώρα έχουν συμπεράνει ότι τα παιδία δεν μαθαίνουν καλύτερα όταν η εκπαίδευση μετατρέπεται σε έναν αγώνα ανταγωνισμού. Γιατί; Αρχικά, ο ανταγωνισμός αγχώνει τα παιδιά και τα χάνουν τη συγκέντρωσή τους. Δεύτερον, ο ανταγωνισμός δεν τα επιτρέπει να μοιραστούν τα ταλέντα τους ή τις γνώσεις τους όπως συμβαίνει σε μια συνεργασία, επομένως δεν μαθαίνει το ένα από το άλλο. Τέλος, το να θέλει κανείς να είναι το Νούμερο 1, τον αποσπά από αυτό που θα έπρεπε να μαθαίνει. Μπορεί να ακούγεται παράδοξο, αλλά όταν ένας μαθητής επικεντρώνεται στην επιβράβευση (ένα Άριστα ή ένα χρυσό αστέρι ή ένα τρόπαιο), χάνει το ενδιαφέρον του πράματος με το οποίο έχει καταπιαστεί. Το αποτέλεσμα: η απόδοση μειώνεται.»
Παρ ’όλα αυτά, ο ανταγωνισμός είναι θεμελιώδες κομμάτι της ανθρώπινης φύσης. Ωστόσο, ο τρόπος που διδάσκουμε τους μαθητές να βλέπουν ή να ανταποκρίνονται στον ανταγωνισμός πρέπει να αλλάξει. Θα πρέπει να παρουσιάζουμε τη συνεργασία, για παράδειγμα, ως ένα ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Οι καθηγητές θα πρέπει να ξεκινήσουν να ανταμείβουν τους μαθητές για την ενσυναίσθηση και την ικανότητα να ακούνε, όχι απλά για την ολοκλήρωση καθηκόντων.
Η ανταγωνιστική μάθηση δεν σημαίνει μόνο να κάνει κάποιος τα πάντα για να επιτύχει ατομικά, αλλά και να είναι δεκτικός στις ανάγκες τις κοινωνίας. Πριν δέκα χρόνια, η επιτυχία σήμαινε να αποκτήσει κανείς πτυχίο, να γνωρίζει πως να σαρώσει μια συνέντευξη και να έχει μια σπουδαία επιχειρηματική ιδέα. Πλέον, σημαίνει να αναζητά ένα εναλλακτικό εκπαιδευτικό μονοπάτι, να γνωρίζει πως να αναπτύξει οριζόντιες δεξιότητες και να συνεργάζεται με επιτυχία με τρίτους και να κατανοεί την αξία της κοινωνικής επιχειρηματικότητας.Παρακάτω είναι οι στρατηγικές μας για να γίνει κάποιος ανταγωνιστικός μαθητής:
- Χρησιμοποιήστε την καινοτομία και όχι τη γνώση ως ανταγωνιστικό πλεονέκτημα
- Λύστε τα προβλήματα συνεργατικά
- Κατανοήστε πως να χτίσετε την παρουσία σας
- Καλλιεργήστε μια διεπιστημονική οπτική
- Αποκτήστε εγγενές κίνητρο
- Μη φοβάστε την αποτυχία
- Πιστέψτε στη νοοτροπία της εξυπηρέτησης
- Βελτιώστε ενεργά τη μνήμη σας
- Επικεντρωθείτε στην ψηφιακή επάρκεια
- Καταγράψτε τη δική σας μάθηση
Ο συνδυασμός τόσο συνεργατικών όσο και ανταγωνιστικών διδακτικών στρατηγικών σε μια τάξη απαιτεί μεγάλη δέσμευση και προσπάθεια, ωστόσο αν κάτι τέτοιο είναι το καλύτερο για την τάξη σας, προσπαθήστε το!
Τα παιχνίδια δωματίου απόδρασης σας επιτρέπουν να ενισχύσετε τις δεξιότητες σας ως ομαδικός παίκτης και σας βοηθούν να αφοσιωθείτε σε μια ώρα ξέγνοιαστων, παραγωγικών παιχνιδιών κατά τα οποία θα πρέπει να επιλύνετε γρίφους και να δραπετεύσετε από ένα δωμάτια, ακολουθώντας διάφορα στοιχεία.