Το Δωμάτιο Απόδρασης μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μεθοδολογία για μάθηση. Για να γίνει αυτό, ο σχεδιαστής πρέπει να φανταστεί ένα δωμάτιο που θα χρησιμοποιηθεί σε ένα εκπαιδευτικό πλαίσιο, με έναν ή περισσότερους παιδαγωγικούς στόχους. Θα πρέπει επίσης να γνωρίζει την ομάδα-στόχο προκειμένου να σχεδιάσει τις κατάλληλες ακολουθίες γρίφων. Όσον αφορά τους μαθητές, θα πρέπει να συνεργαστούν για να λύσουν τους γρίφους και να επιτύχουν τον τελικό στόχο. Ακόμα και αν πρόκειται για εκπαιδευτικό δωμάτιο, οι μαθητές συμμετέχουν σε ένα καθηλωτικό παιχνίδι. Εμβυθίζονται σε έναν άλλο κόσμο. Το Δωμάτιο Απόδρασης είναι ένα παιχνίδι με γρίφους που απαιτεί συσχέτιση, συνδυασμό, αποκωδικοποίηση, και χειρισμό στοιχειών για την επίλυσή τους. Οι επιμέρους στόχοι μπορεί να είναι πειθαρχικοί, παρέχοντας τρόπους εφαρμογής των εννοιών που δίνονται, ή εγκάρσιοι, μέσω της εφαρμογής βασικών ψηφιακών δεξιοτήτων. Οποιοσδήποτε και αν είναι ο μαθησιακός στόχος του Δωματίου Απόδρασης, πόσο μάλλον της δημιουργίας του, μπορείτε να συγκεντρώσετε μια ομάδα μαθητών για τον καθορισμό ρόλων με σκοπό ένα σπουδαίο εγχείρημα ή ακόμα να συνθέσετε μια ομάδα για τη διδασκαλία του εγχειρήματος.
1. Πηγές για δημιουργία περιεχομένου
Σε αυτό το τρίτο κεφάλαιο, θα μοιραστούμε διάφορα εργαλεία για να συνοδεύσουν τη διαδικασία δημιουργίας. Αυτά τα εργαλεία σχετίζονται με διάφορα μέρη του δωματίου: το σενάριο, το τίζερ (teaser) , οι γρίφοι και ο τελικός στόχος.
Το σενάριο είναι το προσχέδιο της πλοκής του παιχνιδιού. Θέτει το πλαίσιο για την εμπλοκή των συμμετεχόντων: ή στην περίπτωση αυτή, των μαθητών. Για την ακρίβεια, το σενάριο πρέπει να αποτελεί κίνητρο και να είναι αρκετά συναρπαστικό ώστε να τους εμβυθίσει στην ιστορία. Οι συμμετέχοντες δεν πρέπει να καταλάβουν ολόκληρο το σενάριο από την αρχή, θα γίνει περισσότερο ξεκάθαρο αφού λυθούν οι διάφοροι γρίφοι. Αναμφίβολα, η αφήγηση του σεναρίου είναι απαραίτητη. Μόλις τελειώσει το παιχνίδι, οι παίκτες μπορεί να μην ανακαλούν όλους τους γρίφους, ωστόσο η ιστορία πρέπει να παραμένει ξεκάθαρη. Επομένως το σενάριο αποτελείται από τρία μέρη: η ιστορία που εξιστορείται, η πορεία μέσα στο παιχνίδι, και η τελική επιβράβευση που ολοκληρώνει το παιχνίδι.
Θα πρέπει να καθορίσετε την αρχή και το τέλος του σεναρίου, θα διευκολύνει την κατασκευή των υπόλοιπων στοιχείων, όπως είναι η προσωπικότητα των χαρακτήρων, η ατμόσφαιρα και άλλες λεπτομέρειες της ιστορίας. Η αρχή του σεναρίου περιλαμβάνει το γενικό πλαίσιο, τα είδη των χαρακτήρων που εμπλέκονται στο παιχνίδι, και το τι προκάλεσε την κατάσταση. Για ποιο/ούς λόγο/υς έχουν οι συμμετέχοντες χρονικό περιορισμό; Η φαντασία μπορεί να προσφέρει νέες δυνατότητες για το παίξιμο του παιχνιδιού, όπως η χρήση ορίων για το περιβάλλον στο οποίο εκτυλίσσεται το παιχνίδι ή ακόμα και να ενσωματώσετε έννοιες που θα επιθυμούσατε να θυμηθούν οι μαθητές σας, αντλώντας έμπνευση από ένα υπαρκτό γεγονός ή χρησιμοποιώντας μια τυχαία επιλεγμένα εικόνα ή λέξη για να κινητοποιήσετε την περιέργεια. Το καταληκτικό σημείο όλου του σεναρίου θα πρέπει να ανταποκρίνεται στα ακόλουθα ερωτήματα: ποιος είναι ο σκοπός των παικτών και τι θα συμβεί εάν αποτύχουν;
Για να διευκολύνετε τη δημιουργία του σεναρίου, μπορείτε να κατασκευάσετε μια οπτική αναπαράσταση αυτού, σε μορφή διαγράμματος ροής. Διάφορες λύσεις διατίθενται ηλεκτρονικά για την αυτοματοποίηση και την εξατομίκευση ενός διαδραστικό σεναρίου. Κάποια παραδείγματα είναι τα παρακάτω:
Celestory είναι ένα εργαλείο για την διαδικτυακή δημιουργία παιγνιώδους μάθησης και εκπαιδευτικών αιτήσεων. Σύμφωνα με τον Pierre Lacombe, συνιδρυτή του Celestory, «ο χρήστης, είτε αυτός είναι καλλιτέχνης, εκπαιδευτής, καθηγητής ή ΑΑΔ, συμπληρώνει μια δενδροειδή δομή μέσω λογικών συνδέσμων. Μόλις εξατομικευτεί το διαδραστικό σενάριο, δίνεται η επιλογή της μορφής του: τσάτμποτ (chatbot), βίντεο, σοβαρού παιχνιδιού ή φωνητικής εντολής.» Η αρχή είναι απλή, σύννεφα συνδέονται με άλλα σύννεφα μέσω λογικών συνδέσμων. Σχηματίζονται διάφορα μονοπάτια που οδηγούν σε διαφορετικά μέρη της ιστορίας. Είναι δυνατό επίσης να δημιουργήσετε μεταβλητές ώστε να ενσωματώσετε σχέσεις μεταξύ των χαρακτήρων, ή να τοποθετήσετε βίντεο ή εικονογραφήσεις στην ιστορία. Υπάρχει μια δωρεάν έκδοση για προσωπική χρήση, που περιορίζεται στο ένα έργο και εξάγεται με υδατόσημο (watermark)..
Εικόνα 1 —© Η πλατφόρμα του Celestory’s
Όπως παρουσιάζεται στην ιστοσελίδα του, το MindMeister είναι «ένα διαδικτυακό εργαλείο χαρτογράφησης μυαλού που σας επιτρέπει να συλλαμβάνετε, να αναπτύσσετε και να μοιράζεστε ιδέες οπτικά». Οι χαρτογραφήσεις είναι γραφικές αναπαραστάσεις πληροφοριών που μεταφράζουν τη σχέση μεταξύ εγχειρήματος και ιδέας. Το MindMeinster επιτρέπει τη φαντασία σας να τρέξει ελεύθερα, επιτρέποντας σας να συνδυάσετε βίντεο, εικόνες, εξωτερικούς συνδέσμους και αρχεία PDF για να συγκεντρώσετε τις ιδέες αυτές σε ένα κεντρικό χώρο εργασίας. Η δωρεάν (Βασική) έκδοση του MindMeinster περιλαμβάνει μέχρι τρεις χαρτογραφήσεις μυαλού, συνεργασία σε πραγματικό χρόνο και υποστήριξη μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
StoryboardThat είναι μια διαδικτυακή υπηρεσία που διευκολύνει τη δημιουργία εικονογραφημένων σεναρίων, ή σε αυτή την περίπτωση, ιστοριών με τη μορφή εικόνων. Για να το κάνετε αυτό, μπορείτε να επιλέξετε από μια πληθώρα δειγμάτων εικονιδίων: εξαρτάται από εσάς η σύνθεση του σεναρίου και η διήγηση της ιστορίας! Μπορείτε επίσης να προσθέσετε σύννεφα και να γράψετε διαλόγους.
Εικόνα 2 —© Η πλατφόρμα του MindMeinster’s
Μόλις ολοκληρωθεί η δημιουργία, μπορείτε να το εξάγετε σε διάφορα μορφές. (PDF, GIF, PowerPoint). Μπορείτε να δοκιμάσετε και να χρησιμοποιήσετε αυτήν την υπηρεσία χωρίς χρέωση για δύο βδομάδες. Μετά τον πέρασμά τους, ο αριθμός των εικονογραφημένων σεναρίων καθώς και των δειγμάτων και των επιλογών που προσφέρονται, μειώνεται.
Εικόνα 3 —© Δείγμα από το StoryboardThat’s
Το τίζερ είναι το πρώτο πράγμα που συναντά κανείς μέσα σε ένα Δωμάτιο Απόδρασης, εμφανίζεται στην αρχή του παιχνιδιού προκειμένου να παρουσιάσει το σενάριο. Παίρνει πολλές μορφές όπως: κινούμενα σχέδια, άβαταρ, προφορική παρουσίαση του συντονιστή παιχνιδιού ή βίντεο. Το τίζερ πρέπει να παρουσιάζει ξεκάθαρα την κατάσταση μέσα στην οποία βρίσκονται οι παίκτες και το πρόβλημα που πρέπει να λύσουν, καθώς και να τους δημιουργήσει μια αίσθηση δέους. Προσέξτε, το σύνθημα πρέπει να είναι αρκετά ξεκάθαρο! Διαφορετικά, οι συμμετέχοντες δεν θα καταλάβουν ακριβώς την ιστορία.
Για την παρουσίαση του Δωματίου Απόδρασης, μπορείτε να φτιάξετε ένα σύντομο βίντεο με ένα λογισμικό επεξεργασίας βίντεο. Η επεξεργασία ενός βίντεο περιλαμβάνει την επιλογή των καταγεγραμμένων εικόνων και βίντεο και το συνδυασμό τους με ένα συνεκτικό και καλλιτεχνικό τρόπο.
Υπάρχουν λύσεις διαδικτυακά για τη δημιουργία απλού και εντυπωσιακού μοντάζ. Το
Shotcut είναι ένα δωρεάν λογισμικό διαθέσιμο για Windows, MacOS και Linux. Αυτό το δωρεάν λογισμικό επιτρέπει την εισαγωγή μέσων (βίντεο, ήχος, εικόνων), αυξάνει ή μειώνει τη χρονική διάρκειά τους, βάζει στο αθόρυβο τον ήχο ενός βίντεο (χρήσιμο όταν επιθυμείτε να συγχρονίσετε άλλον ήχο στο βίντεό σας), προσθέτει φίλτρα (ισορροπία χρώματος, αντίθεση, ξεθώριασμα, καλιμπάρισμα) και εξάγει. Το
Windows Movie Maker και
Adobe Spark είναι επίσης εύκολα στη χρήση.
Ένα εικονογραφημένο βίντεο μπορεί να παρέχει μια καθηλωτική εμπειρία. Οι εικονογραφημένες παρουσιάσεις μπορούν να προσφέρουν συναρπαστικές ιστορίες και ένα νοηματικό πλαίσιο για το θεατή. Η ιδέα σε αυτή την περίπτωση είναι η χρήση διαφανειών με σκοπό την ομαδοποίηση και την οργάνωση κειμένου και αντικειμένων. Το Powtoon είναι μια διαδικτυακή υπηρεσία που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για τη δημιουργία τίζερ για την αποστολή σας. Μετά την εγγραφή σας στην πλατφόρμα, μπορείτε να δημιουργήσετε διαφορετικά είδη powtoon από ένα κενό πρότυπο ή να τα εξατομικεύσετε σύμφωνα με το περιεχόμενο και τις ανάγκες σας. Όπως συμβαίνει με τα περισσότερα λογισμικά παρουσίασης, η πλατφόρμα χρησιμοποιεί μεταφορά και απόθεση, διαφάνειες και στοιχεία που μπορούν να μετακινηθούν με το ποντίκι. Μία μπάρα επεξεργασίας θα σας επιτρέπει να αναθέσετε προχωρημένες λειτουργίες στα στοιχεία, όπως για παράδειγμα τη σειρά με την οποία ορισμένα στοιχεία εμφανίζονται και εξαφανίζονται. Μόλις τελειώσετε, μπορείτε να κατεβάσετε το βίντεο της παρουσίασης στον υπολογιστή σας ή να το ανεβάσετε απευθείας στο YouTube ή στο Vimeo.
Figure 5 — © A. Payet—Escape Game FLE
Μπορείτε επίσης να σκεφτείτε τη δημιουργία ενός σύντομου βίντεο με ένα άβαταρ που θα παρουσιάσει την αποστολή. Αυτό μπορεί να είναι ένας χαρακτήρας από την πλοκή σας ή ένας χαρακτήρας που σας αντιπροσωπεύει. Το
Voki είναι μια δωρεάν ιστοσελίδα που σας επιτρέπει να δημιουργήσετε ένα κινούμενο άβαταρ και να το κάνετε να μιλήσει. Μπορείτε να επιλέξετε τη γλώσσα στην οποία θα μιλήσει το άβαταρ. Μόλις δημιουργηθεί, μπορείτε να το προωθήσετε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή να το κοινοποιήσετε σε μια ιστοσελίδα.
Μόλις δημιουργηθεί το σενάριο και το τρέιλερ, θα πρέπει να σχεδιάσετε τους γρίφους που πλαισιώνουν το παιχνίδι και που θα επιτρέψουν την παγίωση των μεθόδων και της γνώσης για τη επίτευξη του εκπαιδευτικού στόχου. Οι γρίφοι πρέπει να σχεδιαστούν λαμβάνοντας υπόψη το κοινό, με έναν ξεκάθαρο στόχο και με ένα συγκεκριμένο χρονικό όριο. Μπορείτε να φανταστείτε διαφορετικούς γρίφους που σχετίζονται με κώδικες, με διαχείριση, με παρατήρηση και με παιχνίδια λογικής. Ένα Δωμάτιο Απόδρασης αποτελείται από διάφορους γρίφους που λίγο ή πολύ συνδέονται μεταξύ τους.To create a puzzle, you need three elements: a material (such as a safe to open, for example), a skill (calculation, word manipulation), and a means (a key, a code).
To Mécanicartes παρουσιάζει τις διάφορες δυνατότητες αυτών των τριών στοιχείων. Ο βασικός του σκοπός είναι να σας επιτρέψει να μάθετε πως να αποδομείτε οποιοδήποτε επιτραπέζιο παιχνίδι προκειμένου να κατανοήσετε το πως λειτουργεί και μετά να είστε σε θέση να το κατασκευάσετε ξανά, προσθέτοντας καινούργιους κανόνες. Για την ακρίβεια, το Mecanicards θα σας επιτρέψει να δημιουργήσετε το δικό σας παιχνίδι. Συσχετίζοντας μια κάρτα από την κάθε κατηγορία, θα είστε σε θέση να ανακαλύψετε μια πληθώρα συνδυασμών και, ως εκ τούτου, γρίφων. Το Mechanicards είναι μια δημιουργία των Creatives Commons. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε τα υλικά του δωρεάν εφόσον πρόκειται για εκπαιδευτικούς σκοπούς.
Η διαδικτυακή εφαρμογή Lockee σας επιτρέπει να δημιουργήσετε ηλεκτρονικές κλειδαριές που επιτρέπουν την είσοδο σε περιεχόμενο. Αυτές οι κλειδαριές μπορούν να είναι ψηφιακές, κατευθυντικές, σχηματικές, κωδικοί κλπ. και να δίνουν πρόσβαση σε κείμενα, εικόνες, ήχους, εξωτερικά βίντεο ή συνδέσμους. Για να δημιουργήσετε το λογαριασμό σας, χρειάζεστε μόνο μια έγκυρη ηλεκτρονική διεύθυνση, και μόλις ενεργοποιηθεί, θα μπορείτε να κατασκευάσετε μέχρι και τριάντα κλειδαριές. Αφού δημιουργήσετε την κλειδαριά, μπορείτε να την κατεβάσετε ως σύνδεσμο, κώδικα QR, σε μορφή XLΜ, για αποθήκευση ή προώθηση. Μπορείτε επίσης να την ενσωματώσετε στο Genially ή σε μια κλασική ιστοσελίδα.
Η ιστοσελίδα S’CAPE προσφέρει μια πληθώρα πηγών για την κατασκευή Δωματίων Απόδρασης. Η ενότητα The “Bric à brac” περιλαμβάνει πολλά ηλεκτρονικά εργαλεία για τη δημιουργία των δικών σας εκπαιδευτικών γρίφων.
Ο τελικός στόχος είναι ο σκοπός που πρέπει να επιτευχθεί μόλις ολοκληρωθεί το παιχνίδι. Ο τελικός γρίφος μπορεί να λυθεί με τις απαντήσεις των προηγούμενων γρίφων. Αν ο σκοπός είναι να βρεθεί ένα αντικείμενο, αυτό μπορεί να τοποθετηθεί σε ένα κλειστό σεντούκι με κλειδαριά που έχει συνδυασμό. Αν ο σκοπός είναι η απόδραση από το δωμάτιο, το κλειδί μπορεί να είναι κρυμμένο. Αν ο σκοπός είναι το άνοιγμα ενός ασφαλισμένου αρχείου, πρέπει να βρεθεί ένας κωδικός. Αν ο σκοπός είναι να αποκομίσετε κάτι από έναν χαρακτήρα, πρέπει να βρεθεί μια κωδικοποιημένη φράση που πρέπει να λεχθεί. Όποιος και να είναι ο τελικός στόχος, για να επιτύχετε, πρέπει να συνδυάσετε τις λύσεις των γρίφων που αντιμετωπίσατε κατά τη διάρκεια της περιπέτειας. Για την ακρίβεια, αν δεν έχει επιλυθεί ένας γρίφος, οι συμμετέχοντες δεν μπορούν να πετύχουν τον τελικό στόχο.
Η επαυξημένη πραγματικότητα (ή ΕΠ) μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον τελικό γρίφο. Αυτή η τεχνολογία λειτουργεί μέσω ενός ακροδέκτη που χρησιμοποιεί τον πραγματικό κόσμο και εισάγει ζωντανά ψηφιακά αντικείμενα, κινούμενα σχέδια, κείμενο, πληροφορίες και/ή ήχους, τα οποία ο χρήστης παρακολουθεί από την οθόνη. Με τη χρήση της επαυξημένης πραγματικότητας ως μέρος της κατασκευής ενός Δωματίου Απόδρασης, έχετε τη δυνατότητα να κάνετε την κάθε εικόνα ψηφιακή και επομένως να τη συνδυάσετε με μια ενέργεια και να την εμπλουτίσετε με πληροφορίες.
Το Blippar δημιουργεί Blipps, δηλαδή τη σχέση μεταξύ ενός στοιχείου (που ανήκει στον πραγματικό κόσμο) και μιας εικονικής επικάλυψης. Δημιουργώντας ένα Blipp, καθορίζετε ποιο στοιχείο του πραγματικού κόσμου (εικόνα ή αντικείμενο) θα ενεργοποιήσει την εμφάνιση ενός εικονικού στοιχείου (για παράδειγμα μια εικόνα, ένα βίντεο ή ένα τρισδιάστατο πρότυπο). Η διαδικτυακή πλατφόρμα Blippar σάς επιτρέπει να δημιουργήσετε Blipps, ενώ η εφαρμογή Blippar σάς επιτρέπει να τα διαβάσετε με σάρωση. Θα χρειαστεί να εισαγάγετε έναν κωδικό (έναν κάθε φορά) για να δείτε την επαυξημένη πραγματικότητα.
Ο τελικός γρίφος μπορεί να είναι κώδικας QR προς χρωματισμό. Ο κώδικας QR που παρουσιάζεται είναι ατελής: το κεντρικό μέρος δεν είναι χρωματισμένο, πάρα μόνο εδραιωμένο με αριθμούς στο κάθε κουτάκι. Τα αποτελέσματα των προηγούμενων γρίφων παραπέμπουν στα κουτάκια που πρέπει να χρωματιστούν. Όταν ο κώδικας αναδομηθεί, θα πρέπει να σκαναριστεί ώστε να δώσει πρόσβαση στον τελικό στόχο. Το Mal-den-code είναι ένα ηλεκτρονικό εργαλείο για την ολοκλήρωση της δημιουργίας των κωδίκων QR.
Σε ένα άλλο παράδειγμα, ο κάθε γρίφος μπορεί να καταλήγει σε μια μουσική νότα. Στο τέλος του παιχνιδιού, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την ιστοσελίδα Lockee (που παρουσιάζεται στην ενότητα Γρίφοι) που παρέχει ένα ψηφιακό πληκτροφόρο. Αν οι νότες παίζονται με τη σειρά της κλειδαριάς, αυτή θα ξεκλειδώσει.
Οι πιθανότητες να επιτύχετε τον τελικό στόχο της αποστολής είναι απεριόριστες, αφήστε απλά τη δημιουργικότητα σας να κυλήσει!
2. Συλλογική δημιουργία: εμπλέκοντας τους μαθητές
Το Δωμάτιο Απόδρασης παίζεται από μια ομάδα, επιτρέποντας σας να συγκρίνετε απόψεις, να ανταλλάξετε ιδέες και να επιχειρηματολογήσετε για τη μεθοδολογία που πρέπει να προσαρμοστεί αναφορικά με το γρίφο, βλέποντας ότι ο στόχος είναι κοινός.
Σύμφωνα με τον Karin Lundren-Cayrol, “η συλλογική προσέγγιση συνδυάζει δύο προσεγγίσεις: αυτή του μαθητή και αυτή της ομάδας. […]. Στη συλλογική προσέγγιση, οι μαθητές συνεργάζονται για τη μάθηση της ομάδας και αντιστρόφως, η ομάδα συνεργάζεται για τη μάθηση του μαθητή. Δύο μαθητές που κάνουν διαφορετικά λάθη στην ίδια περίπτωση μπορούν ως εκ τούτου να οδηγηθούν στη σωστή απάντηση, παρατηρώντας τις διαφορετικές τους οπτικές. (2001). Αυτή η συλλογική ευφυία, για την ακρίβεια, βασίζεται στη συμμετοχή του κάθε ατόμου και στις δραστηριότητες που προτάσσονται. Οι κατασκευές γρίφων είναι υψηλού ενδιαφέροντος καθώς προκαλούν τις ομάδας να θέσουν ερωτήματα, να κινητοποιηθούν και να εκφράσουν καινοτόμες ιδέες.
Ο σχεδιασμός ενός Δωματίου Απόδρασης από τους μαθητές καθιστά δυνατή την ενίσχυση των ψηφιακών δεξιοτήτων και, πιο σημαντικό, την εφαρμογή των εννοιών που διδάσκονται στη τάξη σε διαφορετικά περιβάλλοντα: αναζήτηση πληροφοριών, σχεδιασμός αρχείων, χρήση ψηφιακών εργαλείων για τη δημιουργία γρίφων (όπως οι κώδικες QR, οι ψηφιακές κλειδαριές κ.λπ.), όλα αυτά ενώ παράλληλα επιδεικνύονται τα οφέλη της συνεργασίας.
